Якутские и русские названия птиц, рыб и животных обитающих в Якутии
Чыычаахтар — птицы
1. Туллук — пуночка.
2. Күөрэгэй — жаворонок.
З. Дьиэ хараҥаччыта — воронок.
4. Хараҥҥаччы — ласточка.
5. Сылгы чыычааҕа — трясогузка.
6. Татыйык — синица.
7. Тииҥ саҥыйах — сероголовая гаичка.
8. Чооруос — чечетка.
9. Ымыы чыычаах — клёст.
10. Чаччыгыныар — дрозд.
11. Тоҥсоҕой — пестрый дятел.
12. Муостаах күөрэгэй — рогатый жаворонок.
13. Баттахтаах чыычаах — свиристель.
14. Өрүөстээх чыычаах — белогривник.
15. Эһэ чыычааҕа — синехвостка.
16. Өлөҥ чыычааҕа — певчий сверчок.
17. Ынах чыычааҕа — иволга.
18. Талах чыычааҕа — овсянка ремез.
19. Байҕал ымыыта — снегирь.
20. Хонуу чыычааҕа — чекан чернохвостый.
Бадараан көтөрдөрө — болотные птицы
1. Кыталык* — стерх.
2. Аҥыр — выпь.
3. Эһир (кутан) — серая цапля.
4. Дьиэрэҥ — кроншнеп (далъневосточный).
5. Үгүрүө — бекас.
6. Уу барааҕа — турухтан.
7. Эһэ бараах* — турухтан петушок (медведка).
8. Туруйа* — журавль.
9. Хонуу барааҕа — бурокрылая ржанка.
10. Былдьырыыт — мородунка.
11. Буҕарҕана — пастушок.
12. Алтан түөс — хрустан.
13. Кырбас бараах — кулик воробей.
14. Кураҕаччы — веретенник.
15. Лоокуут — улит большой.
Куба, хаас уонна умсааччылар — лебедь, гусь и нырковые
1. Куба* — лебедь.
2. Хоҥор хаас — гусь-гуменник.
3. Алтан харах — гусь-пискун.
4. Лыглыйа — гусь-пестрогрудка.
5. Хардырҕас хаас — черная казарка.
6. Далан куоҕас* — гагара ошейниковая.
7. Бытта куоҕас* — гагара краснозобая.
8. Туотаайы* — серощекая поганка.
9. Улун — крохаль (длинноносый).
10. Тыйаах — свиязь.
11. Орулуос — гоголь.
12. Умсаах (ханай) — хохлатая чернеть (нырок).
13. Ээбиллэ — морянка.
14. Туой бас — красноголовый нырок.
15. Уйус — касатка.
16. Судьу — луток.
17. Сыа мурун — гага гребенушка.
Кураанах кустар — ненырковые
1. Халба — широконоска.
2. Мороду* — клоктун.
3. Чыркымай — чирок-свистунок.
4. Мас чаҥкыныар — чирок-трескунок.
5. Күөх баттахтаах көҕөн — кряква (селезень).
6. Сахсаа көҕөн — кряква.
7. Ураанай — лысуха.
8. Моонньоҕон (күөкэгэр) — шилохвость.
Кыстыыр көтөрдөр — зимующие птицы
1. Суор — ворон.
2. Хаар эбэ* — сирин белый (полярная сова).
3. Хара улар* — глухарь.
4. Эрдэҕэс улар — самка глухаря.
5. Куртуйах — тетерев.
6. Бочугурас — рябчик.
7. Хабдьы (ыалыкы) — куропатка.
8. Модьу атах — филин.
9. Хаххан — бородатая неясыть.
10. Мэкчиргэ — сирин ястребиный (сова).
11. Кулгаахтаах мэкчиргэ — ушастая сова.
12. Киргил — желна (черный дятел)
Сиэмэх көтөрдөр — хищные птицы
1. Мохсоҕол — сокол (сапсан).
2. Чыычаахсыт — дербник.
3. Кырбый — кобчик.
4. Битииһит — пустельга.
5. Кутуйахсыт — полевой лунь.
6. Кус кыырда — болотный лунь.
7. Элиэ — коршун.
8. Боруллуо — орлан-белохвост.
9. Хотой — беркут (орел)
10. Сар элиэ — сарыч (канюк).
11. Кэҕэ — кукушка.
12. Өтөн — горлица (восточно-сибирская).
13. Тураах — черная ворона.
Кустар - утки
1. Улахан чуускун - тулес
2. Лопхойуут - галстучник
3. Алтан түөс - хрустан
4. Күүс чөкчөҥө - Черныш
5. Хонуу чөкчөҥө - Поручейник
6. Таас лоокуут - Сибирский пепельный улит
7. Уу ойууна - Перевозчик
8. Куллуруут - Мородунка
9. Кырбас бараах - Кулик-воробей
10. Чылыгыныар иһиирэм - Белохвостый песочник
11. Кэһиэх иһиирэм - Песчанка
12. Чоруут - Грязовик
13. Кыра үгүрүө - Гаршнеп
14. Үгүрүө - Бекас
15. Сурулаа үгүрүө - Азиатский бекас
16. Обот үгүрүө - Вальдшнеп
17. Дьаҕыл уйус - Серая утка
18. Чааппара көҕөн, уйус - Касатка Уораныкы - Каменушка
19. Моонньоҕон, кунньалгы - Шилохвость
20. Буор атах - Американская синьга
21. Эриэн кус - Пеганка
22. Тыйаах - Свиязь
23. Көҕөн - Кряква
24. Хара көҕөн - Черная кряква
25. Кугас кус - Огарь
26. Чөркөй - Чирок-свистунок
27. Мороду - Клоктун Таҥкыр,
28. Хаххырыар - Чирок трескунок
29. Халба - Широконоска
30. Америка ханайа - Американская чернеть
31. Күлтэн ханай - Красноголовая чернеть
32. Үрүҥ харахтаах ханай - Белоглазая чернеть
33. Бэр ханайа - Чернеть
34. Бэра Ханай - Хохлатая чернеть Муора ханайа - Морская чернеть Ээбиллэ - Морянка
35. Орулуос - Обыкновенный гоголь
36. Сыа муруннаах турукаан - Гага-гребенушка
37. Турукаан - Очковая гага
38. Буор атах анды -Синьга
39. Америка буор атах андыта - Американская синьга
Анды - Горбоносый турпан, обыкновенный турпан
40. Билгинэх - Луток
41. Улун - Длинноносый крохаль
42. Үрүҥ улун - Большой крохаль
43. Канада Хардырҕаһа - Канадская казарка
44. Хардырҕас - Черная казарка
45. Америка хардырҕаһа - Американская казарка
46. Кыһыл түөстээх хардырҕас - Краснозобая казарка
47. Бороҥ хаас - Серый гусь
48. Эриэн түөс - Белолобый гусь
49. Алтан харах - Пискулька
50. Хоҥор - Гуменник
51. Үрүҥ хаас - Белый гусь
52. Үрүҥ моойдоох хаас - Белошей
53. Хара тумустаах хаас - Сухонос Куба - Лебедь кликун
54. Быытта куба - Малый лебедь
Күндү түүлээх кыыллар — пушные звери
1. Бэдэр — рысь.
2. Хара саһыл — черная лисица. Кыһыл саһыл — красная лисица. Кэрэмэс саһыл — сиводушка.
3. Киис — соболь.
5. Чаамык* — тарбаган (черношапочный сурок).
6. Кырса — песец.
7. Буобура — бобер.
8. Солоҥдо — колонок.
9. Кырынаас — горностай.
10. Быыдара — выдра.
11. Тииҥ — белка.
12. Нэтээгэ — летяга.
13. Өргө (дьабарааскы) — еврашка (суслик)
14. Куобах — заяц.
15. Чыс — пищуха.
16. Муҥур — ласка.
17. Моҕотой — бурундук.
18. Күтэр — водяная крыса (крот).
19. Сарыы кынат — летучая мышь.
Тыа кыыллара — лесные звери
1. Медведь* — эһэ.
2. Тайах — лось.
3. Кыыл таба — северный олень.
4. Чубуку* — снежный баран.
5. Кулааһай — изюбр.
6. Туртас* — косуля.
7. Бүүчээн* — кабарга.
8. Дьиэ табата — домашний олень.
9. Бөрө — волк.
10. Сиэгэн — росомаха
Үөн-көйүүр — насекомые
1. Баҕа — лягушка.
2. Тыймыыт — ящерица.
3. Чоху — водолюб (водяной жук).
4. Чиэрбэ — черв.
5. Тэмэлдьигэн — стрекоза.
6. Кымырдаҕас — муравей.
7. Аһыҥа — кобылка (кузнечик).
8. Тооппоор аһынга — саранча.
9. Лыах (үрүмэччи) — бабочка (мотылек).
10. Бырдах — комар.
11. Тигээйи — оса.
12. Сахсырҕа — муха.
13. Уу кыыһа — (личинка стрекозы).
14. Күлүмэн — слепень.
15. Оҥоойу — мошка.
16. Ыҥырыа — пчела.
17. Тойон ыҥырыа — шмель.
Балыктар — рыбы
1. Собо — карась.
2. Мунду — гольян.
а) күөнэх — вид гольяна.
3. Сордоҥ — щука.
4. Сыалыһар — налим.
5. Бил — таймень.
6. Тууччах — нельма.
7. Хатыыс — осетр.
8. Тэҥэли — язь.
9. Быа балык — вьюн.
10. Муксуун (ньэмискээн) — муксун.
11. Уомул — омуль.
12. Дьарҕаа — хариус.
13. Быйыт — ленок.
14. Кыһыл харах — красноглазка.
15. Майаҕас — сиг.
16. Алыһар — окунь.
17. Күстэх — елец.
18. Чыыр — чир.
19. Күндүөбэй — ряпушка.
20. Быраҥаатта — пелядь.
21. Хаахынай — мелкий окунь
1. Туллук — пуночка.
2. Күөрэгэй — жаворонок.
З. Дьиэ хараҥаччыта — воронок.
4. Хараҥҥаччы — ласточка.
5. Сылгы чыычааҕа — трясогузка.
6. Татыйык — синица.
7. Тииҥ саҥыйах — сероголовая гаичка.
8. Чооруос — чечетка.
9. Ымыы чыычаах — клёст.
10. Чаччыгыныар — дрозд.
11. Тоҥсоҕой — пестрый дятел.
12. Муостаах күөрэгэй — рогатый жаворонок.
13. Баттахтаах чыычаах — свиристель.
14. Өрүөстээх чыычаах — белогривник.
15. Эһэ чыычааҕа — синехвостка.
16. Өлөҥ чыычааҕа — певчий сверчок.
17. Ынах чыычааҕа — иволга.
18. Талах чыычааҕа — овсянка ремез.
19. Байҕал ымыыта — снегирь.
20. Хонуу чыычааҕа — чекан чернохвостый.
Бадараан көтөрдөрө — болотные птицы
1. Кыталык* — стерх.
2. Аҥыр — выпь.
3. Эһир (кутан) — серая цапля.
4. Дьиэрэҥ — кроншнеп (далъневосточный).
5. Үгүрүө — бекас.
6. Уу барааҕа — турухтан.
7. Эһэ бараах* — турухтан петушок (медведка).
8. Туруйа* — журавль.
9. Хонуу барааҕа — бурокрылая ржанка.
10. Былдьырыыт — мородунка.
11. Буҕарҕана — пастушок.
12. Алтан түөс — хрустан.
13. Кырбас бараах — кулик воробей.
14. Кураҕаччы — веретенник.
15. Лоокуут — улит большой.
Куба, хаас уонна умсааччылар — лебедь, гусь и нырковые
1. Куба* — лебедь.
2. Хоҥор хаас — гусь-гуменник.
3. Алтан харах — гусь-пискун.
4. Лыглыйа — гусь-пестрогрудка.
5. Хардырҕас хаас — черная казарка.
6. Далан куоҕас* — гагара ошейниковая.
7. Бытта куоҕас* — гагара краснозобая.
8. Туотаайы* — серощекая поганка.
9. Улун — крохаль (длинноносый).
10. Тыйаах — свиязь.
11. Орулуос — гоголь.
12. Умсаах (ханай) — хохлатая чернеть (нырок).
13. Ээбиллэ — морянка.
14. Туой бас — красноголовый нырок.
15. Уйус — касатка.
16. Судьу — луток.
17. Сыа мурун — гага гребенушка.
Кураанах кустар — ненырковые
1. Халба — широконоска.
2. Мороду* — клоктун.
3. Чыркымай — чирок-свистунок.
4. Мас чаҥкыныар — чирок-трескунок.
5. Күөх баттахтаах көҕөн — кряква (селезень).
6. Сахсаа көҕөн — кряква.
7. Ураанай — лысуха.
8. Моонньоҕон (күөкэгэр) — шилохвость.
Кыстыыр көтөрдөр — зимующие птицы
1. Суор — ворон.
2. Хаар эбэ* — сирин белый (полярная сова).
3. Хара улар* — глухарь.
4. Эрдэҕэс улар — самка глухаря.
5. Куртуйах — тетерев.
6. Бочугурас — рябчик.
7. Хабдьы (ыалыкы) — куропатка.
8. Модьу атах — филин.
9. Хаххан — бородатая неясыть.
10. Мэкчиргэ — сирин ястребиный (сова).
11. Кулгаахтаах мэкчиргэ — ушастая сова.
12. Киргил — желна (черный дятел)
Сиэмэх көтөрдөр — хищные птицы
1. Мохсоҕол — сокол (сапсан).
2. Чыычаахсыт — дербник.
3. Кырбый — кобчик.
4. Битииһит — пустельга.
5. Кутуйахсыт — полевой лунь.
6. Кус кыырда — болотный лунь.
7. Элиэ — коршун.
8. Боруллуо — орлан-белохвост.
9. Хотой — беркут (орел)
10. Сар элиэ — сарыч (канюк).
11. Кэҕэ — кукушка.
12. Өтөн — горлица (восточно-сибирская).
13. Тураах — черная ворона.
Кустар - утки
1. Улахан чуускун - тулес
2. Лопхойуут - галстучник
3. Алтан түөс - хрустан
4. Күүс чөкчөҥө - Черныш
5. Хонуу чөкчөҥө - Поручейник
6. Таас лоокуут - Сибирский пепельный улит
7. Уу ойууна - Перевозчик
8. Куллуруут - Мородунка
9. Кырбас бараах - Кулик-воробей
10. Чылыгыныар иһиирэм - Белохвостый песочник
11. Кэһиэх иһиирэм - Песчанка
12. Чоруут - Грязовик
13. Кыра үгүрүө - Гаршнеп
14. Үгүрүө - Бекас
15. Сурулаа үгүрүө - Азиатский бекас
16. Обот үгүрүө - Вальдшнеп
17. Дьаҕыл уйус - Серая утка
18. Чааппара көҕөн, уйус - Касатка Уораныкы - Каменушка
19. Моонньоҕон, кунньалгы - Шилохвость
20. Буор атах - Американская синьга
21. Эриэн кус - Пеганка
22. Тыйаах - Свиязь
23. Көҕөн - Кряква
24. Хара көҕөн - Черная кряква
25. Кугас кус - Огарь
26. Чөркөй - Чирок-свистунок
27. Мороду - Клоктун Таҥкыр,
28. Хаххырыар - Чирок трескунок
29. Халба - Широконоска
30. Америка ханайа - Американская чернеть
31. Күлтэн ханай - Красноголовая чернеть
32. Үрүҥ харахтаах ханай - Белоглазая чернеть
33. Бэр ханайа - Чернеть
34. Бэра Ханай - Хохлатая чернеть Муора ханайа - Морская чернеть Ээбиллэ - Морянка
35. Орулуос - Обыкновенный гоголь
36. Сыа муруннаах турукаан - Гага-гребенушка
37. Турукаан - Очковая гага
38. Буор атах анды -Синьга
39. Америка буор атах андыта - Американская синьга
Анды - Горбоносый турпан, обыкновенный турпан
40. Билгинэх - Луток
41. Улун - Длинноносый крохаль
42. Үрүҥ улун - Большой крохаль
43. Канада Хардырҕаһа - Канадская казарка
44. Хардырҕас - Черная казарка
45. Америка хардырҕаһа - Американская казарка
46. Кыһыл түөстээх хардырҕас - Краснозобая казарка
47. Бороҥ хаас - Серый гусь
48. Эриэн түөс - Белолобый гусь
49. Алтан харах - Пискулька
50. Хоҥор - Гуменник
51. Үрүҥ хаас - Белый гусь
52. Үрүҥ моойдоох хаас - Белошей
53. Хара тумустаах хаас - Сухонос Куба - Лебедь кликун
54. Быытта куба - Малый лебедь
Күндү түүлээх кыыллар — пушные звери
1. Бэдэр — рысь.
2. Хара саһыл — черная лисица. Кыһыл саһыл — красная лисица. Кэрэмэс саһыл — сиводушка.
3. Киис — соболь.
5. Чаамык* — тарбаган (черношапочный сурок).
6. Кырса — песец.
7. Буобура — бобер.
8. Солоҥдо — колонок.
9. Кырынаас — горностай.
10. Быыдара — выдра.
11. Тииҥ — белка.
12. Нэтээгэ — летяга.
13. Өргө (дьабарааскы) — еврашка (суслик)
14. Куобах — заяц.
15. Чыс — пищуха.
16. Муҥур — ласка.
17. Моҕотой — бурундук.
18. Күтэр — водяная крыса (крот).
19. Сарыы кынат — летучая мышь.
Тыа кыыллара — лесные звери
1. Медведь* — эһэ.
2. Тайах — лось.
3. Кыыл таба — северный олень.
4. Чубуку* — снежный баран.
5. Кулааһай — изюбр.
6. Туртас* — косуля.
7. Бүүчээн* — кабарга.
8. Дьиэ табата — домашний олень.
9. Бөрө — волк.
10. Сиэгэн — росомаха
Үөн-көйүүр — насекомые
1. Баҕа — лягушка.
2. Тыймыыт — ящерица.
3. Чоху — водолюб (водяной жук).
4. Чиэрбэ — черв.
5. Тэмэлдьигэн — стрекоза.
6. Кымырдаҕас — муравей.
7. Аһыҥа — кобылка (кузнечик).
8. Тооппоор аһынга — саранча.
9. Лыах (үрүмэччи) — бабочка (мотылек).
10. Бырдах — комар.
11. Тигээйи — оса.
12. Сахсырҕа — муха.
13. Уу кыыһа — (личинка стрекозы).
14. Күлүмэн — слепень.
15. Оҥоойу — мошка.
16. Ыҥырыа — пчела.
17. Тойон ыҥырыа — шмель.
Балыктар — рыбы
1. Собо — карась.
2. Мунду — гольян.
а) күөнэх — вид гольяна.
3. Сордоҥ — щука.
4. Сыалыһар — налим.
5. Бил — таймень.
6. Тууччах — нельма.
7. Хатыыс — осетр.
8. Тэҥэли — язь.
9. Быа балык — вьюн.
10. Муксуун (ньэмискээн) — муксун.
11. Уомул — омуль.
12. Дьарҕаа — хариус.
13. Быйыт — ленок.
14. Кыһыл харах — красноглазка.
15. Майаҕас — сиг.
16. Алыһар — окунь.
17. Күстэх — елец.
18. Чыыр — чир.
19. Күндүөбэй — ряпушка.
20. Быраҥаатта — пелядь.
21. Хаахынай — мелкий окунь
Comments